Rapport frå tilsyn med fastlegen si utgreiing av demens og oppfølgjing av pasientar med demenssjukdom fastlegen si legemiddelbehandling av eldre som mottek helse- og omsorgstenester 2010

Anne Eli Wangen
revisjonsleiar Turid Måseide revisor
revisor

Linda Svori revisor
revisor

Dato: 25. juni 2010

1. Tilsynstema og omfang

Rapporten er utarbeidd etter tilsyn med fastlege i Årdal kommune i perioden 15.03.10 – 25.06.10.

Statens helsetilsyn har bestemt at det i 2010 skal gjennomførast tilsyn med kommunale helse- og sosialtenester til eldre. Helsetilsynet i Sogn og Fjordane har bestemt å gjennomføre tilsyn med fastlegar innan same tema og i dei same kommunane som vi gjennomfører tilsyn med dei kommunale helse- og sosialtenestene. Dette tilsynet går inn som ein del av den planlagde tilsynsverksemda hos Helsetilsynet i Sogn og Fjordane dette året.

Helsetilsynet i fylket har fullmakt til å føre tilsyn med helsepersonell og helsetenester etter lov om statleg tilsyn med helsetenesta § 2.

Formålet med tilsynet er å vurdere om fastlegen tek hand om ulike krav i helselovgjevinga.

Tema for tilsynet er todelt:

• fastlegen si utgreiing ved mistanke om demens hjå heimebuande eldre og fastlegen si oppfølgjing av diagnose, teneste- og behandlingsbehov
• fastlegen si legemiddelbehandling av eldre som bur i eigen heim eller omsorgsbustad og som mottek helse- og omsorgstenester (heimesjukepleie)

Under det første tema vurderer tilsynet også eventuelt samarbeid med dei kommunale omsorgstenestene om utgreiing ved mistanke om demenssjukdom samt samarbeidet ved symptomatisk legemiddelbehandling og gjennomføring av legeundersøking av eldre demente.

Om fastlegen har oppdatert oversikt over pasientane sine legemiddel vert vurdert under temaet om legemiddelbehandling. Vidare vurderer tilsynet fastlegen si oppfølgjing av legemiddelbehandlinga og samarbeidet med heimesjukepleien om dette. Tilsynet vurderer legemiddelbehandlinga knytta til fire ”markørar”; polyfarmasi, warfarin, NSAID og benzodiazepiner.

Tilsynet er gjennomført ved å granske fastlegen sine pasientjournalar og ved intervju med fastlegen. Tilsynet gjeld eit avgrensa område av fastlegen si kliniske verksemd. Denne rapporten handlar om funn som er avdekte under tilsynet og gir derfor inga fullstendig tilstandsvurdering av det arbeidet fastlegen har gjort innanfor dei tema som tilsynet omfatta.

2. Omtale av verksemda

Årdal kommune har 5600 innbyggjarar. Det er to legekontor i kommunen, eit i Øvre Årdal og eit på Årdalstangen. Kommunen har 5 fastlegeheimlar og ein turnuslegestilling. Tre fastlegestillingar er knytta til kontoret i Øvre Årdal, medan to fastlegar og turnuslege er knytta til kontoret på Årdalstangen. Ei av stillingane ved legekontoret i Øvre Årdal er vakant. Kommunen har oppretta demensteam som samarbeider med fastlegane ved utgreiing/kartlegging av personar med mistanke om demenssjukdom.

Fastlegen arbeider ved legekontoret og har 950 pasientar på si fastlegeliste. Han er helsestasjonslege ein dag per veke. Han deltek også i legevaktsordninga i kommunen. Han har faste møte med heimesjukepleien ein gong per veke.

3. Gjennomføring

Melding om tilsyn med fastlegarblei sendt ut til kommunelegekontoret i Årdal 15.02.10.

Samstundes blei det sendt førespurnad til kommunen om oversikt over pasientar i heimesjukepleien med demensdiagnose, pasientar med mistanke om demenssjukdom eller som er under utgreiing for demens samt oversikt over kven som var fastlegen deira. I tillegg bad Helsetilsynet i Sogn og Fjordane om oversikt over pasientar som får hjelp av heimesjukepleien til å administrere legemiddel og kven som var deira fastlege. Fastlegane vart orientert om førespurnaden til kommunen.

Val av fastlege vart gjortpå grunnlag av kommunen sine utarbeidde oversikter. Den fastlegen som hadde flest pasientar med demensdiagnose og flest pasientar som fekk hjelp av heimesjukepleien til å administrere legemiddel på si liste vart vald.

Melding til fastlegen om at han var vald som fastlege blei sendt ut 15.03.10. Fastlegen vart informert om tilsynet per telefon før meldinga vart sendt ut.

Tilsynsbesøket vart gjennomført på kommunelegekontoret 08.06.10 frå kl. 08.15 til 16.15. Etter eit kort innleiande møte gjekk tilsynslaget gjennom ein del pasient-journalar. Deretter vart fastlegen intervjua om eiga verksemd. Tilsynsbesøket vart avslutta med eit oppsummerande møte der tilsynet presenterte funn etter journal-gjennomgangen og intervjuet med fastlegen. Det vart også gjeve informasjon om utarbeiding av skriftleg rapport frå tilsynet og om vidare oppfølgjing etter tilsynsbesøket.

Vi gjekk gjennom 5 journalar på fastlegelista der pasienten var utgreidd for demenssjukdom og som hadde diagnose demens. Vidare gjekk vi gjennom 4 journalar der heimesjukepleien hadde oppgitt mistanke om demens/ pasienten var under utgreiing for demens. Vi såg også på legemiddellista/medisinkort i desse journalane.

Vi gjekk gjennom 5 journalar/medisinkort der heimesjukepleien også hjelper til med å administrere legemiddel til pasientane. I tillegg gjekk vi gjennom 3 journalar der pasienten administrerer medikamenta sjølv. Av desse journalane gjekk vi gjekk vi gjennom 5 journalar der pasienten brukar Marevan og 6 journalar der pasienten brukar eller har brukt NSAID eller benzodiazepiner.

Vurderingsgrunnlaget for tilsynet var følgjande lover og forskrifter:

• Lov om statlig tilsyn med helsetjenesten av 30. mars 1984 nr. 15
• Lov om helsepersonell mv av 2. juli 1999 nr. 64
• Lov om pasientrettigheter av 2. juli 1999 nr. 63
• Forskrift om pasientjournal av 21. desember 2000 nr. 1385
• Forskrift om internkontroll i sosial- og helsetjenesten av 20. desember 2002 nr. 1731
• Forskrift om fastlegeordning i kommunene av 14. april 2000 nr. 0328

4. Funn

På grunnlag av journalgjennomgangen og opplysningar som kom fram under intervjuet med fastlegen vart det ikkje gjort funn som gav grunnlag for å vurdere at fastlegen si verksemd ikkje er i samsvar med lovkrava innan det første temaet om demensutgreiing og oppfølgjing av demente. Det vart ikkje funne avvik (brot på lov eller forskrift) innan dette temaet.

Innan det andre temaet om legemiddelbehandling fann Helsetilsynet i Sogn og Fjordane grunnlag for å gje eit avvik:

Fastlegen sikrar ikkje at alle relevante og nødvendige opplysningar om pasientane si Marevanbehandling vert tilstrekkeleg dokumentert.

Avvik frå helsepersonellova § 40, jf. journalforskrifta § 8, jf. internkontrollforskrifta § 4.

Avviket er basert på følgjande:

• Journalgjennomgangen synte og fastlegen opplyste at dosering av Marevan ikkje vert dokumentert i journal.
• Ved større svingingar i INR er det heller ikkje dokumentert sannsynleg årsak og tiltak i journal.

Det gjekk fram at fastlegen ikkje har oversikt over eller system som fangar opp alle pasientar som står på Marevanbehandling og som ikkje møter/uteblir til avtalt kontrolltime.

Kommentar:

Pasientjournalen skal førast i samsvar med god yrkesskikk og innehalde relevante og nødvendige opplysningar om pasient og helsehjelp. Pasientjournal skal vere lett å forstå for anna kvalifisert helsepersonell. Dette inneber mellom anna at ei oppdatert oversikt over pasienten sine faste legemiddel må vere enkelt tilgjengeleg. Legemiddel må vere dokumentert på ein slik måte at både fastlegen og andre legar (vikarar) lett kan skaffe oversikt over kva faste legemiddel pasienten brukar, jf. helsepersonellova § 40, jf. journalforskrifta § 8.

Ved Warfarinbehandling må ønska nivå for INR-verdiar dokumenterast i journal. Oppdatert informasjon om dosering, og samanheng mellom målt INR-verdi og vidare warfarindosering må gå fram av journalen. Tidspunkt for ny kontroll må også dokumenterast. Ei forsvarleg oppfølging av pasientar med Warfarinbehandling inneber mellom anna ordningar for oversikt over og oppfølging ved manglande frammøte.

Tilsynet har merka seg at opplysningar om INR-verdi, dosering og tid for neste kontroll vert dokumentert av fastlegen på INR-kort som pasienten eller heimesjukepleien tek vare på.

Laboratoriepersonell fører neste kontrolltime i laboratoriet si timebok, og dei følgjer opp pasientar som ikkje møter til avtalt time. Dei fører også manglande frammøte i journal. I tillegg har vi merka oss at heimesjukepleien følgjer opp kontrolltimane til pasientane som dei hjelper med å administrere legemiddel.

Frå Helsetilsynet i Sogn og Fjordane deltok

Linda Svori, ass. fylkeslege

Turid Måseide, seniorrådgjevar/jurist

Anne Eli Wangen, fylkessjukepleiar