"Jus eallinaga ollet sisa, de beasat eallinaga olggos nai” – muhto movt de? Čuovvoleapmi maŋŋel alkoholamirkkohuvvama
Dearvvašvuodageahcu raporta 2/2007 oanehis coahkkáigeassu
Raporttas coahkkáigeassá Dearvvašvuodageahccu dieduid háhkama dan birra movt cuovvolit olbmuid geat leat leamaš mirkkohuvvan alkohola geažil. Mii leat ohcan cállagiin ja gulahallan dutkiiguin ja dearvvašvuodabálvalusa hálddahuslaš ja klinihkkalaš dási ovddasteddjiiguin. Ulbmilin lea leamaš gávnnahit dieduid dan birra lea go gostege várra ahte dát olbmot eai oacco doarvái veahki ma??el.
Dearvvašvuodageahcu bohtosat cájehit áhte gávdno unnán sytemáhtalaš diehtu ja duodaštus dan birra geat mirkkohuvvet alkohola geažil, ja dan birra geat ožžot dearvvašvuodaveahki, gos ožžot divššu ja makkár cuovvoleapmi lea fállun. Orrot leame golbma joavkku mat dávjjimusat buktojuvvojit heahteveahki lusa dahje buohccivissui: 1) nuorat, geain oallugiin leat psyhkalaš dearvvašvuodaváttut, geat eai leat hárjánan juhkat ja muddet, 2) geat ollu geavahit gárihuhttinávdnasiid ja geat ellet garra ja moive eallima, ja 3) ollesolbmot geat guhká leat juhkan, muhto geat iešgudet dearvvašvuodaváttuid geažil eai šat gierdda nu ollu go ovdal.
Min bohtosat cájehit ahte váilu ollislaš dikšunfálaldat, ja ahte fálaldagat eai leat dássedat, muhto soaittáhagaid mielde. Cuovvoleami dáfus orrot leame geográfalaš erohusat, nu maiddái cuovvolanvugiid ja bargiid guottuid dáfus alkohola- ja gárihuhttinváttisvuodaide ja seammaládje leat erohusat gelbbolašvuoda dáfus cuovvolanfálaldagaid ja -dárbbuid birra.
Fágaeiseválddiin ja eaiggádiin lea ovddasvástádus das ahte bálvalusat sáhttet háhkat máhtu fágalaš gáibádusaid ja njuolggadusaid birra. Leat má?ggat gážaldagat mat fertejit cielggaduvvot cuovvolanfálaldaga birra alkoholamirkkohuvvama ma??el. Guovllulaš dearvvašvuodadoaimmahagat (RHF) ja suohkanat leat geatnegasat fállat dohkálaš fálaldagaid. Guovllulaš dearvvašvuodadoaimmahagat galget fuolahit doarvái ja ollislaš dikšunfálaldagaid gárihuhttiide, erenoamážit heahteveahki/cielganveahki. Spesialistadearvvašvuodabálvalus ja suohkanláš fálaldagat galget ovttasbargat. Dearvvašvuodageahccu vuordá ahte ovddasvástideaddji bealit iešgudet dásiin geavahit daid dieduid mat ovdanbohtet raporttas dasa ahte lágidit cuovvolanfálaldagaid olbmuide geat leat alkohola-mirkkohuvvama vásihan.